Yến sào nổi tiếng với giá trị dinh dưỡng dồi dào và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, không ít người băn khoăn về việc lựa chọn loại yến phù hợp nhất. Câu hỏi về yến thô, giá cả cũng như chất lượng của loại yến này liệu có thực sự xứng đáng để đầu tư hay không vẫn đang được nhiều người quan tâm. Nếu bạn cũng đang tìm kiếm câu trả lời cho những thắc mắc này, hãy cùng Asaha khám phá thông tin trong bài viết dưới đây.
1. Tổ Yến Thô Là Gì?
Yến thô là tổ yến được thu hoạch trực tiếp từ các vách đá trên đảo yến hoặc từ các trang trại nuôi chim yến chuyên nghiệp. Sản phẩm này không trải qua bất kỳ quy trình sơ chế hay làm sạch nào, vì vậy vẫn còn lông yến, bụi bẩn và tạp chất. Do đó, yến thô thường được gọi là tổ yến nguyên lông hoặc tổ yến nguyên chất.
Các tổ yến thô nguyên chất thường có màu trắng xám, trắng ngà hoặc vàng nhạt, và màu sắc này tùy thuộc vào thời điểm thu hoạch. Ngoài ra, cũng có những tổ yến có màu hồng hoặc đỏ, nhưng chúng khá hiếm. Tổ yến có một mùi thơm đặc trưng, nhưng một số người có thể cảm thấy đó là mùi tanh nhẹ.

2. Quá Trình Hình Thành Yến Thô
Thực tế, quá trình làm tổ của chim yến là một công việc tốn thời gian và công sức. Mỗi tổ yến cần khoảng 2 – 4 tháng để hoàn thiện. Tổ yến nhà và tổ yến đảo đều có quy trình hình thành tương tự, chỉ khác nhau về vị trí. Trong khi yến đảo làm tổ tại những hang động và vách đá tự nhiên, yến nhà lại xây tổ trong các trang trại nuôi yến.
Quá trình hình thành tổ yến diễn ra như sau:
- Khi vào mùa sinh sản, chim yến sẽ tìm vị trí thích hợp để bắt đầu xây tổ. Chúng sử dụng nước bọt để quét lên các bề mặt như vách đá hoặc tường, tạo thành nền cho tổ. Sau khi chân tổ đã vững chắc, chúng tiếp tục dùng nước bọt để tạo ra các sợi yến bao quanh.
- Khi tổ đã đạt kích thước mong muốn, chim yến sẽ nhả nước bọt vào bên trong để tạo thành các sợi xơ, chuẩn bị cho việc đẻ trứng. Quá trình này diễn ra chủ yếu vào ban đêm, vì ban ngày chúng sẽ đi kiếm ăn. Mỗi đêm, chúng có thể xây dựng tổ được khoảng 1mm.
- Thời điểm thu hoạch tổ yến thường diễn ra khi chim con đã nở và bay đi. Lúc này, tổ yến thường dày và có chứa lông chim, phân, thức ăn thừa và các tạp chất khác.

3. Công Dụng Của Tổ Yến Thô
Yến thô không chỉ chứa nhiều dưỡng chất mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và sắc đẹp. Dưới đây là những tác dụng nổi bật của loại yến này.
3.1. Giúp Làm Đẹp Da
Yến thô được nhiều phụ nữ lựa chọn như một phương pháp làm đẹp tự nhiên, an toàn. Chất threonine trong yến giúp hỗ trợ sản xuất collagen và elastin, hai loại protein thiết yếu cho làn da. Nhờ vậy, yến giúp duy trì sự săn chắc và sức sống cho làn da.

3.2. Hỗ Trợ Sức Khỏe Mắt
Nghiên cứu từ Khoa Giải phẫu của Đại học Quốc gia Malaysia cho thấy rằng tổ yến có khả năng cải thiện sức khỏe giác mạc. Điều này chứng tổ yến thô có tác dụng tích cực trong việc giữ cho đôi mắt luôn khỏe mạnh và sáng rõ.

3.3. Tốt Cho Phụ Nữ Mang Thai và Sau Sinh
Phụ nữ trong thời kỳ mang thai và sau sinh thường phải đối mặt với nhiều thay đổi về sức khỏe. Việc bổ sung yến thô không chỉ giúp giảm căng thẳng mà còn cung cấp năng lượng, giúp cơ thể phục hồi và khỏe mạnh hơn.

3.4. Tăng Cường Hệ Miễn Dịch
Yến thô chứa protein có khả năng kích thích sản sinh tế bào B, một loại bạch cầu giúp tạo ra kháng thể. Điều này có nghĩa là yến thô có thể giúp cải thiện sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.

3.5. Cải Thiện Hệ Tiêu Hóa
Đối với trẻ em, người lớn tuổi và những người đang hồi phục sức khỏe, tổ yến thô có thể hỗ trợ hệ tiêu hóa. Các dưỡng chất trong yến giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và giúp cơ thể hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả hơn.

3.6. Nâng Cao Chức Năng Sinh Lý
Nước bọt của chim yến chứa testosterone và estradiol, hai hormone quan trọng cho cả nam và nữ. Khi nồng độ hai hormone này giảm theo tuổi tác, bổ sung yến thô có thể cải thiện chức năng sinh lý, tăng cường ham muốn và hỗ trợ sức khỏe xương.
3.7. Tăng Cường Trí Nhớ
Yến thô cũng có khả năng kích thích hoạt động của não bộ. Với hàm lượng protein cao và các axit amin như glutamic, yến giúp tăng cường khả năng ghi nhớ và cải thiện các chức năng thần kinh. Các khoáng chất như sắt, kẽm và canxi có trong yến cũng rất có lợi cho sức khỏe não bộ.

4. Tổ Yến Thô Có Mấy Loại
4.1. Dựa Vào Nguồn Gốc
Tổ yến được chia thành hai nhóm chính: yến sào tự nhiên (yến đảo) và yến nhà (yến nuôi).
- Yến đảo: là tổ của chim yến trắng Aerodramus fuciphagus, được xây dựng trên các vách đá cheo leo trong hang động biển. Việc khai thác yến tự nhiên rất nguy hiểm và sản lượng thấp, nên giá thành của nó thường rất cao.
- Yến nhà: là tổ của chim yến được nuôi trong các nhà yến. Những ngôi nhà này được thiết kế để mô phỏng môi trường tự nhiên, giúp việc khai thác dễ dàng hơn. Yến nhà có chất lượng tốt và giá cả hợp lý hơn so với yến đảo.

4.2. Dựa Vào Màu Sắc
Tổ yến được phân loại theo màu sắc thành ba loại chính: bạch yến (yến trắng), hồng yến (yến vàng) và huyết yến (yến đỏ).
- Bạch yến: chiếm hơn 90% sản lượng trên thế giới và là loại phổ biến nhất, giá thành cũng thấp nhất trong ba loại.
- Hồng yến: có màu sắc từ vàng đến hồng, khá hiếm và chỉ được thu hoạch một vài lần trong năm, nên có giá cao.
- Huyết yến: rất hiếm và chỉ có thể được khai thác từ tự nhiên, giá thành có thể lên đến hàng trăm triệu đồng.

4.3. Dựa Vào Độ Sạch
Tổ yến cũng được phân loại theo quá trình sơ chế thành ba loại: yến thô, yến sơ chế và yến tinh chế.
- Yến thô nguyên tổ: Nếu bạn là người yêu thích yến và có thời gian, yến thô nguyên tổ là lựa chọn tốt nhất. Chứng chỉ được làm sạch bụi bẩn và một ít lông bên ngoài, giữ nguyên giá trị dinh dưỡng cao nhất.
- Tổ yến sơ chế: Đây là sản phẩm được làm sạch kỹ lưỡng mà không qua công đoạn sấy nóng, giúp giữ lại 100% dinh dưỡng. Loại này có thể chế biến nhanh chóng, phù hợp cho người bận rộn và có giá cao hơn so với yến thô.
- Tổ yến tinh chế: Là sản phẩm đã được làm sạch một cách thủ công và cẩn thận, cho phép người dùng sử dụng ngay mà không cần trải qua thêm bất kỳ quy trình sơ chế nào.Yến tinh chế thường bao gồm các loại như yến vụn, sợi yến nhỏ, hoặc tổ yến bị gãy, vỡ trong quá trình thu hoạch. Đặc biệt, tổ yến này có thể thiếu phần chân yến hoặc không còn tổ yến già.

4.4. Dựa Vào Hình Dáng
- Tổ yến thô vuông: Hay còn gọi là tổ yến góc, được hình thành tại những điểm giao nhau của hai thanh yến. Hình dạng này dẫn đến việc tổ yến có sợi yến ngắn hơn và chứa nhiều sơ mướp, do đó có khả năng chứa nhiều tạp chất trong lớp sơ này.
- Tổ Yến Thô Tròn (Bán Nguyệt): Ngược lại, tổ yến thô tròn thường được coi là loại yến thượng hạng, bởi vì nó có tỷ lệ sợi yến cao, ít lông và sợi yến dai, giòn hơn. Hình dáng tròn giúp cho tổ yến có độ bền tốt và chất lượng cao hơn.
5. Hướng Dẫn Làm Sạch Tổ Yến Thô
Khi mua yến thô, do có chứa lông chim và các tạp chất, bạn cần phải sơ chế sạch trước khi chế biến món ăn. Quá trình làm sạch tổ yến thô yêu cầu sự cẩn thận và kiên nhẫn, vì nếu không thực hiện đúng cách, bạn có thể làm mất dưỡng chất và thậm chí gây nhiễm khuẩn, ảnh hưởng đến sức khỏe.
5.1. Chuẩn Bị Dụng Cụ
- Một tô hoặc thau lớn có màu sáng để dễ dàng lấy lông yến.
- Rây với lỗ nhỏ để tránh mất sợi yến khi lọc.
- Bàn chải đánh răng mới.
- Muỗng.
- Nhíp để gắp lông yến.
- Dĩa.
- Chén đựng.
5.2. Hướng dẫn thực hiện
- Ngâm tổ yến trong nước cho đến khi mềm, sau đó tách sợi yến ra và đổ bỏ nước.
- Khi yến đã ráo nước, cho vào dĩa và chuẩn bị một chén nước sạch bên cạnh. Sử dụng nhíp để nhổ lông yến và các tạp chất. Nhớ nhúng nhíp vào chén nước sạch để làm sạch lông bám.
- Sau khi nhặt sạch, cho yến vào rây rồi đặt vào tô có nước sạch. Dùng muỗng và bàn chải chà nhẹ nhàng các sợi yến để loại bỏ tạp chất và lông còn sót. Tránh ngâm yến quá lâu để không làm mất dưỡng chất.
- Lặp lại quy trình này và thay nước cho đến khi các sợi yến hoàn toàn sạch sẽ.

6. Chế Biến Tổ Yến Thô
Tổ yến thô sau khi được làm sạch có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng như yến chưng, cháo yến, súp yến, và nhiều món khác. Trong số đó, yến chưng được xem như món “quốc dân” vì vừa dễ làm lại vừa rất bổ dưỡng. Bạn có thể tùy ý thêm các nguyên liệu khác như táo đỏ, long nhãn, hạt sen, hay nhân sâm vào yến chưng theo sở thích.
Cách chưng yến như sau:
- Đặt tổ yến đã làm sạch vào một bát và đổ nước ngập.
- Đặt bát vào nồi, đậy nắp lại và chưng cách thủy trong khoảng 15 – 20 phút.
- Khi thấy bát yến sôi và nổi bọt, cho đường phèn vào, rồi tiếp tục chưng thêm 5 – 7 phút nữa trước khi tắt bếp.
- Bạn có thể thưởng thức ngay khi còn nóng, hoặc để nguội và bảo quản trong tủ lạnh để dùng dần trong 5 – 7 ngày.
- Đối với các món như cháo yến, súp yến, gà ác tiềm hay bồ câu hầm, bạn cũng thực hiện tương tự. Chỉ cần cho yến vào khi món ăn gần chín và tiếp tục nấu cho đến khi tất cả hoàn thành. Cách chế biến này không chỉ giữ nguyên hương vị của tổ yến mà còn bảo toàn được giá trị dinh dưỡng cao nhất.

7. Bảo Quản Tổ Yến Thô Như Thế Nào?
Khi sử dụng tổ yến thô, việc nắm rõ cách bảo quản rất quan trọng. Bảo quản đúng cách không chỉ kéo dài tuổi thọ của tổ yến mà còn giúp giữ lại các dưỡng chất quý giá có trong sản phẩm. Khi mua yến về, bạn nên đặt chúng vào hộp kín có nắp đậy và để ở nơi khô ráo, thoáng mát và sạch sẽ.
Tránh xa những khu vực ẩm ướt và kín gió, vì điều này có thể làm tăng nguy cơ nấm mốc và hư hại cho yến. Đặc biệt, không nên để tổ yến gần cửa sổ hoặc nơi có ánh sáng mặt trời trực tiếp, vì ánh nắng có thể làm hỏng cấu trúc và giảm giá trị dinh dưỡng của yến.
Mỗi lần sử dụng, hãy tiếp tục áp dụng phương pháp bảo quản này cho đến khi hết yến. Nếu được bảo quản đúng cách, tổ yến có thể giữ được chất lượng trong khoảng 2 – 3 năm.
8. Một Số Lưu Ý Khi Làm Sạch Yến Thô
Một điều cần lưu ý là không phải tất cả các loại yến thô sau khi thu hoạch đều ở trạng thái khô, điều này phụ thuộc vào quy trình thu hoạch và xử lý. Một số người có thể xịt nước lên tổ yến để dễ dàng lấy tổ hơn.
Khi đó, tổ yến sẽ chứa một lượng nước nhất định, và nếu không chú ý, việc bảo quản có thể dẫn đến tình trạng yến bị mốc, chuyển màu, thậm chí trở thành màu đen và không còn sử dụng được nữa.
Vì vậy, nếu bạn dự định mua yến thô, hãy kiểm tra xem tổ yến có hoàn toàn khô ráo hay chỉ khô một phần. Nếu tổ yến bị ẩm, bạn cần xử lý ngay để bảo quản đúng cách.
Một cách đơn giản là sử dụng quạt để làm khô yến ẩm trong khoảng 8 đến 12 tiếng. Sau thời gian này, nếu sờ vào tổ yến thấy cứng và dễ gãy, thì yến đã được sấy khô hoàn toàn và bạn có thể bảo quản như bình thường.

9. Giá Yến Thô Bao Nhiêu?
Giá của tổ yến thô thường thấp hơn so với các loại yến đã qua chế biến như yến tinh chế và yến rút lông nguyên tổ. Theo khảo sát hiện tại, giá tổ yến thô dao động từ 2.500.000đ đến 4.000.000đ cho 100g yến nhà, trong khi yến đảo có giá từ 5.000.000đ đến 8.000.000đ.
Sự chênh lệch giá cả này phụ thuộc vào một số yếu tố như:
- Màu sắc của tổ yến
- Nguồn gốc xuất xứ
- Kích thước và độ trưởng thành của tổ yến
- Quy trình khai thác
- Quy trình bảo quản
- Đơn vị cung cấp
Mặc dù khó bị làm giả, việc sử dụng yến thô cũng có những hạn chế, chẳng hạn như tốn nhiều thời gian để làm sạch và dễ mua nhầm sản phẩm kém chất lượng (như tổ yến non, nhỏ, nhiều tạp chất). Do đó, bạn nên cẩn thận khi lựa chọn yến thô từ những nhà cung cấp uy tín, đảm bảo chất lượng và có giấy chứng nhận.

Kết Luận
Yến khô được coi là loại yến có hàm lượng dinh dưỡng cao nhất và vẫn giữ được hương vị tự nhiên do chưa trải qua quá trình chế biến nào. Giá của yến thô thường rẻ hơn so với các loại yến khác trên thị trường. Tuy nhiên, việc làm sạch lông và tạp chất trước khi chế biến có thể tốn nhiều thời gian. Vì vậy, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng khi chọn lựa sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình.